Historische
StadsMoestuin
- BERGEN OP ZOOM -
Over de tuin
In het hart van Bergen op Zoom ligt het stadspaleis het Markiezenhof. Op deze unieke plek heeft Jolande haar droom kunnen verwezenlijken: haar eigen, bijzondere moestuin met groenten en kruiden met een historisch verhaal. Want Jolande heeft een missie, ze wil de mensen dichter bij de natuur brengen, want daar zijn we volgens Jolande te ver van verwijderd geraakt.
Hoe het allemaal begon
In 2015 zijn de drie grasveldjes langs de muur, in de Beeldentuin van het Stadspaleis Markiezenhof in Bergen op Zoom omgetoverd tot de Historische StadsMoestuin.
In het verleden wroetten hier de varkens van de Markies tussen de fruitbomen. Later is de tuin ommuurd en zijn er 3 grasveldjes ingezaaid, omgeven door een buxushaag. In 2015 was er al sprake van een CO2 overschot en de initiatiefnemers Jan van der Gaag en Jolande Vermaas kregen van de gemeente toestemming om deze grasveldjes om te toveren tot een biodiverse tuin, waardoor er veel meer CO2 opgenomen zou worden door de planten en ook weer meer zuurstof ter beschikking zou komen voor de wandelaars in de Beeldentuin.
Het idee was om wel een structuur aan te brengen, die zichtbaar is geworden in de paadjes, maar geen rechte rijtjes met planten in te zaaien. Hij is echt biodivers geworden, met vaste groentes, kruiden, die meestal ook meerjarig zijn, éénjarige groentes die zich uitzaaien en ook éénjarige planten die elk jaar opnieuw gezaaid worden. Er is altijd beweging in het ontwerp, want wie weet waar de teunisbloem na de winter weer zijn mooie rozetten zal gaan maken; ze zaaien zichzelf uit. En er zijn ook wandelende planten, zoals de aardbeien met hun uitlopers, maar ook de egyptische ui, die trosjes uitjes in de bloemstengel krijgt die dan weer op de grond vallen en er groeit weer een nieuwe uienplant. Zo is de tuin ieder jaar weer anders.
De groentes en kruiden, maar zeker ook de bloemen kunnen gebruikt worden door restaurants in de stad. Zo sponsort Restaurant 1397, in De Draak, de tuin met een jaarlijks bedrag en kunnen de koks van alles komen oogsten in de tuin.
En de vrijwilligers, die de tuin onderhouden, maken elk jaar thee en zalf van planten uit de tuin, die verkocht worden bij Fair Dichtbij in de Kremerstraat in Bergen op Zoom.
De Kruidentuin
In de kruidentuin zijn de paden oorspronkelijk gevormd als het levenswiel. In de loop der jaren is dit een beetje gaan verschuiven door de groei van de planten. Het middelpunt is echter nog goed zichtbaar.
Er staan veel gangbare kruiden, zoals Salie, Rozemarijn, Lavas, Bieslook, Munt, Citroenmelisse en Tijm.
​
Daarnaast staat er elk jaar groot Kaasjeskruid, Goudsbloem, Oost-indische kers en Lievevrouwebedstro. En de Rabarber heeft er ook een plaatsje gekregen.
​
Er staat een mooie Laurierstruik, een Vlierstruik en een rode en witte Druif.
​
Vorig jaar hebben we echter gekozen om in de moestuin een aantal kruiden te zetten, voor de biodiversiteit en om plaagdieren in verwarring te brengen met de meestal uitgesproken geur.
​
Elk jaar maken we thee uit de tuin. We drogen Citroenmelisse, Lavendel, Lievevrouwebedstro en Goudsbloem en maken hier een heerlijke kruidenmelange van. In de winter is het meestal een melange van Laurier, Salie en Munt. Doordat we de theezakjes vastmaken aan een markies of markiezin is dit werkelijk een Markiezenthee.
De Moestuin
Vergeten groenten en bijzondere kruiden
In de moestuin heeft het pad de vorm van een lemniscaat om de twee bokalen heen. Dit symboliseert de processen in de natuur, die steeds weer herhaald worden.
In de tuin staan een aantal vaste groenteplanten. Bijvoorbeeld de Eeuwig Moes. Dit is een koolsoort waarvan je het hele jaar door de bladeren kunt oogsten. De plant is winterhard en blijft altijd groen. In ons klimaat bloeit hij niet en vormt geen zaad. Maar je kunt hem verjongen door een stengel op de grond te leggen. Hier komen wortels aan en dan kun je hem losknippen van de moederplant.
​
Er zijn ook winterharde planten die elke winter afsterven en in het voorjaar weer opkomen. Zoals de Brave Hendrik. Dit is een meerjarige spinazie. Je kunt de jonge scheuten en bladeren eten als spinazie. Hij bloeit van mei t/m augustus. Als je de bladeren wilt blijven oogsten, dan verwijder je de bloemen, zodat de plant daar niet zijn energie in steekt.
​
En dan zijn er ook planten die zichzelf elk jaar weer uitzaaien. We laten deze dan ook bewust elk jaar tot bloei komen en zaad vormen. De zaden worden verspreid door de wind en vogels en het is elk voorjaar weer afwachten waar in de tuin hij weer tevoorschijn komt. Zoals de Wilde Rucola. Ook hiervoor geldt dat de bloemen en zaden de energie van het blad wegnemen. Dus een deel laten we tot bloei komen om zaad te vormen én om op te eten en de rest oogsten we voordat er bloemen gevormd worden.
​
Ook zaaien we elk jaar een aantal eenjarige groenten. Dit jaar zijn dat bijvoorbeeld de Schorseneren. Hiervan eet je de wortel, zodat het nooit meerjarig kan zijn. Maar ook Prei is eenjarig. Hoewel je hier ook een paar keer per jaar van kan oogsten. Om dit te bereiken knip je de prei af boven de grond en hij gaat weer opnieuw uitgroeien
De Fruittuin
In de fruittuin staan verschillende fruitbomen die geleid worden, zogenaamde leibomen. Hierdoor ontstaat er een appelstraatje, een perenlaan, een kersenpaadje en de abrikozen/perzikenbaan. Achterin deze tuin staan nog frambozen tegen de muur en de composthoop heeft ook een plek gekregen.
Er hangen een aantal terracotta bloempotjes in de bomen. Dit is om oorwurmen te lokken, deze eten namelijk de luizen die vaak op de bomen verschijnen.
Helaas hebben we nooit veel oogst van de bomen. Een groot deel van het jaar staan ze namelijk in de schaduw van de enorme beuk. Dat is trouwens echt een prachtige boom.
